Peerke Donders lijkt van nu af aan ongezouten een mening rond te vertellen

Op het Peerke Donders Paviljoen is voortaan een citaat van Peerke Donders te lezen waarin hij zich uitspreekt tegen slavernij.
Foto: Esther Becx / Peerke Donders Paviljoen

TILBURG – Op dinsdag 18 en woensdag 19 mei is over de volle omtrek van het Peerke Donders Paviljoen in Tilburg-Noord een citaat van Peerke Donders aangebracht. In dit citaat uit een van zijn brieven spreekt de Tilburgse missionaris zich uit tegen slavernij. Het affiche tegen de gevel van het museum bestaat uit een lint van alles bij elkaar tachtig meter lang en 55 centimeter hoog.

Met deze actie mengt de Stichting Petrus Donders Tilburg zich letterlijk zichtbaar in de discussie die is ontstaan over het slavernijverleden in relatie tot het standbeeld van Peerke Donders in het Wilhelminapark. “Peerke Donders heeft zich altijd vol afschuw over slavernij uitgesproken”, aldus Hein van Oorschot, voorzitter van de stichting. “Wie anders suggereert, beledigt op een schandalige manier deze compassievolle verzorger van de ergste zieken, ongeacht hun afkomst of achtergrond.”

De stichting heeft het citaat als affiche tegen het paviljoen aan laten brengen. Het luidt als volgt: “O, had men hier zooveel zorg voor het behoud en welzijn der slaven, als men in Europa voor de lastdieren heeft, dan zou het er beter uitzien. Wee! Wee!, Suriname in de grooten Oordeelsdag!! Wee! Wee! Ja, duizendmaal wee den Europeanen, den eigenaren van plantageslaven, den administrateuren, den directeuren en blank-officieren, die allen over de slaven heerschen!! Ongelukkig zij, die zich met het zweet en bloed verrijken van die arme slaven, die geen verdedigers vinden dan God!”

De eerste woorden van de quote op het paviljoen | Foto: Esther Becx / Peerke Donders Paviljoen
Briefwisseling

Peerke Donders, geboren in Tilburg in 1809 en overleden in Suriname in 1887, schreef in totaal 55 brieven. Hij schreef deze vrijwel allemaal vanuit Suriname naar Nederland. De brief met het citaat uit 1846 was gericht aan bisschop G. van Someren. Hij was een van de weldoeners die het financieel mogelijk had gemaakt dat de arme weverszoon een priesteropleiding kon volgen. Pas in 1863 werd de slavernij in Nederland afgeschaft. Peerke was alleen zelf geen strijder tegen slavernij. “Hij had een andere opdracht gekozen”, legt Van Oorschot uit. Maar het citaat lijkt wel aan te geven hoe hij er over dacht. En hij bleek ook niet bevreesd te zijn om zijn afschuw uit te spreken.

Standbeeld

Met het aanbrengen van het citaat tegen de gevel van het paviljoen wil de Stichting Petrus Donders Tilburg op een eigen wijze een nuancering aanbrengen in de discussie die is ontstaan over het standbeeld van Peerke Donders in het Wilhelminapark. De voorzitter van de stichting gaat verder: “De uitbeelding wordt door tegenstanders gebracht als een uitdrukking van een superieure witte priester en een onderdanige slaafgemaakte. Deze is overigens afgebeeld als een leprapatiënt, voor wie de missionaris zich tientallen jaren heeft ingezet. Juist het citaat maakt duidelijk wat het standpunt inzake slavernij van hem was. Hij was een fel tegenstander van slavernij. Tilburg was trots op Peerke Donders toen hij in 1926 zijn standbeeld kreeg. En hij betekent nog steeds veel voor de stad en voor veel mensen omdat hij symbool staat voor het universele streven van ‘goed zorgen voor elkaar’”.

Het affiche met het citaat wordt op vrijdag 21 mei ook besproken in het radioprogramma TilbuZz, tussen 16.00 en 17.00 uur op Omroep Tilburg.

Kees-Luc Simons