Rachel over geweld en agressie in het OV: ‘Heeft me diep geraakt’

Rachel van Gelder NS geweld en mishandeling in de trein
Rachel is meer dan drie jaar werkzaam bij NS (Foto: Rachel van Gelder).

Onlangs kwam het openbaar vervoer in Nederland voor drie minuten tot stilstand vanwege de mishandeling van een NS-conducteur. Voor hoofdconducteur Rachel van Gelder is geweld tegen OV-medewerkers helaas niets nieuws. “Wanneer het persoonlijk wordt, gaat dat je raken.”

De Tilburgse Rachel draait al meer dan drie jaar mee bij de NS. Tegenwoordig is ze werkzaam als hoofdconducteur. Ze heeft een passie voor haar werk. De wisselende uren, het contact met reizigers; ze geniet ervan. “Ik houd van de onregelmatigheid van mijn werk. Ik heb geen vaste tijden of dagen. Geen dag is hetzelfde, en dat maakt het juist zo leuk.”

Maar soms krijgt ze, net als haar collega’s, te maken met minder aangename situaties. Op zaterdagavond 13 april werd een collega-conducteur van Rachel in een trein door een groep jongens mishandeld. De vrouw werd van de trap geduwd, geschopt en geslagen. Ze liep een botbreuk op en deed aangifte bij de politie. “Het raakte me toen ik het hoorde. Ze doet gewoon, net zoals ons allemaal, haar werk. En als het dan zo escaleert, schrik ik daarvan. Je denkt dan ergens ook aan jezelf; dat had ik ook kunnen zijn.”

Dagelijkse kost

Agressie en bedreigingen zijn helaas dagelijkse kost voor NS-personeel, vertelt Rachel. Bespuugd, uitgescholden en bedreigd worden; het lijkt er bijna bij te horen. In 2023 waren er bij het spoorwegbedrijf maar liefst 1042 meldingen van geweldsincidenten, een stijging van 8 procent vergeleken met het jaar ervoor. “We spreken reizigers aan wanneer zij geen geldig vervoersbewijs kunnen laten zien. Dat is ons werk. Maar dat betekent niet dat mensen zo met ons om kunnen gaan.”

Hoewel Rachel persoonlijk niet vaak met agressie te maken krijgt, is er tijdens haar werk één incident geweest waar het uit de hand liep. Terwijl ze vervoersbewijzen controleerde, weigerden twee jongens hun kaartjes te tonen. “Eén van hen werkte mee, de ander niet. Hij begon me uit te schelden, maar ook met racistische termen. Hij noemde me aap, zwarte piet, van alles. Dat heeft me diep geraakt. Omdat hij geen kaartje had, wilde hij me kwetsen. Het werd toen heel persoonlijk.”

Ze liet het er niet bij zitten. “Ik zei hem dat hij moest stoppen, dat ik niet gediend was van zijn beledigingen.” Maar de jongen bleef doorgaan. Uit veiligheidsoverwegingen belde Rachel de veiligheidscentrale voor hulp. Uiteindelijk werd de jongen uit de trein gehaald door Veiligheid & Service. “Er werd aan mij gevraagd of ik behoefte had aan wachtdienst.”

Geen angst

Wachtdienstmedewerkers zijn er om collega’s op te vangen na dit soort incidenten. “Ze bieden een luisterend oor, helpen je verwerken. Je kunt ervoor kiezen om door te werken of naar huis te gaan. Meestal is het beter om even tot rust te komen.” Angst voor agressie tijdens haar werk kent Rachel niet. “Als je je door angst laat leiden, trek je het juist aan. Elke reiziger is anders. Angst lost niets op.”

Krachtig statement

Precies zeven dagen na de mishandeling van de NS-conducteur, voerde het spoorwegbedrijf een landelijk statement uit. Alle treinen werden die avond om 22.30 uur voor drie minuten lang stilgezet als protest tegen geweld op het spoor. Een krachtig gebaar, want normaal gebeurt dit alleen tijdens de jaarlijkse Dodenherdenking op 4 mei.

Rachel werkte die avond niet, maar vond het een mooi statement van haar werkgever. “Het is ook een steunbetuiging naar onze collega toe, op hetzelfde tijdstip waarop het incident plaatsvond. Het laat zien dat geweld in het OV, in welke vorm dan ook, echt niet acceptabel is.”

LEES OOK:
NS zet bussen in tijdens werkzaamheden aan het spoor

Angela Weisz