Angela Weisz
Het is rustig in Bibliotheek Oisterwijk. Een groepje ouderen drinkt samen wat koffie. Een paar studenten, verstopt achter hun laptop, tikken de tijd weg. Twee vrijwilligers van het Taalcafé zijn er al vroeg bij.
Walleke ten Noever Bakker is sinds 2017 hoofdvrijwilliger bij het Taalcafé, waar ze samenwerkt Niek Mulders. Met een uitgebreide achtergrond in het onderwijs, waar ze vele jaren voor de klas heeft gestaan, brengt Walleke waardevolle ervaring mee naar het Taalcafé.
Door een herseninfarct mag Niek niet meer fulltime werken. Om toch actief bezig te blijven, zet hij zich nu in als vrijwilliger voor zowel het Taalcafé als Vluchtelingenwerk Nederland, waar hij al zes jaar betrokken is bij team Oisterwijk. Het Taalcafé, een initiatief vanuit de Bibliotheek, kan rekenen op de inzet van ruim vijftien vrijwilligers. Zij besteden wekelijks tijd ‘anderstaligen’ te helpen met lezen, schrijven en spreken.
Moeite met schrijven
Op tafel liggen twee grote bakken met allerlei werkmateriaal uitgestald. Houten blokjes met letters, leesboeken met foto’s van Hollandse gebruiken en verschillende taalspelletjes. “We zorgen ervoor dat al ons leermateriaal ook bedoeld is voor volwassenen”, vertelt Walleke.
Ze bladert door een aantal werkboekjes. “Kijk, op deze manier leren ze de letters schrijven.” De puntjes in de letters geven aan waar je moet beginnen en eindigen. Aan de wankele lijnen in de ‘C’ is goed te zien hoeveel moeite de persoon had bij het invullen van het boekje. “Het is ontzettend moeilijk voor ongeletterden om woorden op te schrijven. Iets wat wij leren op de basisschool en nu doen zonder er ook maar eventjes over na te hoeven denken.”
Geen schaamte
Er rust een taboe op laaggeletterdheid, wat zich voordoet wanneer men moeite heeft met lezen, schrijven of rekenen. In Nederland is één op de zes mensen laaggeletterd. In het Taalcafé merken Walleke en Niek op dat er geen schaamte heerst onder de deelnemers. Ze leren het Nederlands als tweede taal, dus daarvoor hoeven ze zich volgens de vrijwilligers niet te schamen.
In de jaren dat ze vrijwilliger zijn, hebben ze verschillende soorten mensen zien langskomen. Hoewel er in Oisterwijk een AZC is, is het niet altijd zo dat voornamelijk vluchtelingen deelnemen aan het café. “Er zijn bijvoorbeeld ook twee studenten van Tilburg University die graag wat meer ondersteuning willen”, vertelt Niek. “Dan komen ze naar het café om te oefenen met uitspraak en gesprekken voeren.”
Leren gesprekken voeren
Het is stipt half vier. Een andere vrijwilliger, Jef, zit al klaar aan de grote tafel waar hij de deelnemers opwacht. “Het is altijd even afwachten, je weet nooit wie er komt opdagen.” Jef is een Oisterwijker, met ook een achtergrond in het onderwijs. Een echte talenman, hij heeft ruim veertig jaar lesgegeven in het Duits. Even later loopt er een vriendelijke man in een gele jas de ruimte binnen. Het blijkt een bekende te zijn van Jef. “Dit is mijn derde keer hier”, zegt de man, die Masoud heet. Hij denkt rustig na over ieder woordje dat hij zegt.
De 44-jarige Masoud komt vanuit Loon op Zand naar Oisterwijk, speciaal voor het Taalcafé. “Ik wil Nederlands leren, zodat ik gesprekken kan voeren”, vertelt hij in een mengeling van het Nederlands en Engels. Masoud komt uit Iran en is in 2022 met zijn vrouw en kinderen naar Nederland gekomen. Jef kan het goed vinden met hem. “Hij leert heel snel. Ik ben pakweg veertig jaar ouder dan hem en we kunnen vaak om elkaar lachen.”
Luikje naar de samenleving
De filosofie achter het café is volgens Niek dat je je medeburgers helpt met integreren en participeren in onze maatschappij. “Dat is uitermate belangrijk. Iemand die niet integreert, blijft buiten de samenleving staan.” Als voorbeeld verwijst hij naar vrouwen, voornamelijk van Turkse afkomst, die zo’n twintig jaar geleden alleen maar thuisbleven zonder Nederlands te leren. “Dat is zonde en vinden wij vreselijk.”
Walleke beaamt dit. “Deze mensen komen dan in de problemen wanneer de kinderen het huis uit gaan. Hun luikje naar de samenleving is er dan niet meer. In Tilburg-Noord is dit een groot probleem. Vooral veel vrouwen gaan hun huis niet uit en dat vinden we hartverscheurend. Dat is juist wat we tegen willen gaan met het Taalcafé.”
