Kees-Luc Simons
De Verhalentafel brengt unieke verhalen en beelden van oud-medewerkers van de NS Hoofdwerkplaats Tilburg, die tussen 1865 en 2011 in de huidige Spoorzone in werking was. Bob Driessen en Sophie Tooten – beiden opgegroeid in de omgeving van de voormalige werkplaats – vonden het belangrijk om juist de verhalen recht vanuit de werkplaats vast te leggen voor de toekomst. Het resultaat is een serie van dertien videoportretten, verwerkt in een interactieve tafel die het publiek zelf kan bedienen. Driessen en Tooten hopen dat dit uitnodigt om ter plekke ook nog meer verhalen en herinneringen met elkaar uit te wisselen en zo dit erfgoed levend te houden.
De geïnterviewden variëren van directeur tot secretaresse en van de eerste vrouw op de werkplaats tot de laatste man die nog met de stoomtrein heeft gewerkt. “Stoom heb ik altijd het mooiste gevonden dat er is,” vertelt Jo Mastbroek (88). “Het maakt z’n eigen energie. Tegenwoordig is het een knopje omdraaien en daar gaatie. Maar daar kan ik niet goed mee leven. De enige van de Werkplaats uit de stoomtijd, dat ben ik nog.” Net na de oorlog begon hij zijn loopbaan bij de NS Hoofdwerkplaats Tilburg. De Verhalentafel geeft ook een uniek inkijkje op hoe het er toen echt aan toeging op de werkplaats en deelt dit met alle Tilburgers.
Nieuwe klokkenwand in het TijdLab
Naast een Verhalentafel heeft het TijdLab een nieuwe blikvanger gekregen, namelijk een ‘klokkenwand’. “Tijd is een ding van het spoor,” zo stelt Henk Meijers, die voor Stadsmuseum Tilburg een aantal indrukwekkende klokken verzamelde. De grote ronde en kleinere vierkante klokken hingen vroeger in diverse werkplaatsen van de NS. “De klokken waren de rode draad in het arbeidsproces. Zo waren er prikklokken voor het vastleggen van de aan- en afwezigheid van de medewerkers. Daarbij diende de NS-klok jarenlang in een premiestelsel. NS-werknemers konden – mits binnen de toegestane tijd de klus klaar was – persoonlijk premie verdienen.
De tijd werd ook door velen goed in de gaten gehouden en alles werd geregistreerd op werkbonnen. Schafttijd, tijd om te wassen en om te kleden en tijd om naar huis te gaan, alles verliep op uur en tijd,” zo vertelt de voormalige NS-man Hans Clijsen. De klokken zijn stuk voor stuk gerepareerd en schoongemaakt. Ze sieren nu de lange wand van het TijdLab, dé plek om erfgoed in relatie tot tijd te onderzoeken.
De klokken in het TijdLab lopen synchroon, aangedreven door één moederklok. Het feit dat klokken gelijklopen dateert pas van de negentiende eeuw. Lange tijd hadden alle dorpen en steden in Nederland en Europa een ‘eigen’ tijd, die gebaseerd was op de zonnestand. Maar daarmee werd de dienstregeling van de spoorwegen tussen de verschillende steden onwerkbaar. Toen de eerste treinen in Nederland gingen rijden, halverwege de negentiende eeuw, werden klokken op de stations gelijkgezet, de ‘middelbare’ Amsterdamse tijd.
De Verhalentafel is tot en met 30 oktober vrij te bezoeken op de eerste verdieping van de LocHal. De klokkenwand is permanent te zien in het TijdLab tijdens de openingsuren van de Bibliotheek LocHal. Meer over de Spoorzone vind je op de Wiki Midden-Brabant.
