Manoek Lambregts
Als de gemeente een nieuwe burgemeester zoekt, zet de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een vacature open. Deze komt online en in het dagblad de Staatscourant. De gemeenteraad stelt een profielschets op met eigenschappen waar een goede burgemeester aan voldoet. Volgens het Nederlands Genootschap van Burgemeesters moet deze persoon onder andere stressbestendig, integer en onafhankelijk zijn.
Je verstuurt je brief naar de commissaris van de Koning (CdK) en gebruikt als aanhef Zijne Majesteit. De CdK behandelt jouw inzending eigenlijk zoals veel sollicitaties. Deze overlegt met anderen, belt referenties op en nodigt kandidaten uit op gesprek.
Onderzocht door de AIVD
Alle brieven van de sollicitanten worden achter gesloten deuren en met de vertrouwenscommissie besproken. Die geeft een advies aan de gemeenteraad. De gemeenteraad beveelt op haar beurt weer twee kandidaten aan voor benoeming van het burgemeesterschap. De meest geschikte kandidaat wordt onderzocht, door bijvoorbeeld de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Omdat Tilburg meer dan 50.000 inwoners heeft, wordt je kandidaatschap ook bij de Ministerraad in Den Haag besproken. Uiteindelijk hakt de lokale gemeenteraad de knoop door. De CdK beëdigt je als nieuwe burgemeester in een openbare vergadering van de gemeenteraad.
Salaris van 195.000 euro per jaar
Je wordt benoemd voor zes jaar. In deze tijd ben je onder andere verantwoordelijk voor de openbare veiligheid van de gemeente, soepel lopende gemeenteraadsvergaderingen en het controleren van de wethouders. Je verdient ongeveer 195.000 euro bruto per jaar.
Het sollicitatieproces duurt normaal gesproken acht maanden. Omdat Weterings zijn afscheid vier maanden van tevoren heeft aangekondigd, is het de vraag of de sollicitatieprocedure wordt versneld of er een waarnemend burgemeester komt.
Om je voor te bereiden op de sollicitatie kun je meedoen aan een oriëntatieprogramma. Dat duurt ongeveer een jaar en bestaat uit onder andere een persoonlijkheidstest, verschillende groepsbijeenkomsten en een meeloopstage. Dit is voordelig als je weinig ervaring met besturen van een stad hebt. In de praktijk blijkt 70% van de benoemde burgemeester eerder wethouder te zijn geweest en dus al flink wat kennis te hebben.
Waarom kiezen Tilburgers niet de nieuwe burgemeester?
Indirect dragen de Tilburgers bij aan de keuze van de nieuwe burgemeester. Zij kiezen de gemeenteraad en die besluit wie de nieuwe burgemeester wordt. Toch komt regelmatig de vraag op: Waarom kiezen burgers niet zelf de nieuwe burgemeester? Dit gebeurt wel in andere Europese landen. Het zou bijvoorbeeld ook de Tilburgers dichter bij de lokale politiek brengen.
Een aantal argumenten tegen zijn dat inwoners wellicht eerder kiezen voor populariteit dan vakkundigheid. Ook zouden de inwoners onrealistische verwachtingen hebben van verkiezingen en onvoldoende bereid zijn om te stemmen. In de laatste gemeenteraadsverkiezingen in 2022 was er in Tilburg een stemopkomst van 40%. Volgens het Nederlands Genootschap van Burgemeesters is de opkomst bij burgemeestersreferenda en bij buitenlandse burgemeestersverkiezingen ook vaak lager.
Een laatste reden is dat het organiseren van deze verkiezingen voor 342 Nederlandse gemeentes duur en tijdrovend is.
LEES OOK:
Theo Weterings stopt als burgemeester van Tilburg
