Manoek Lambregts
In natuurgebied De Brand in Udenhout werd rond 1985 voor het eerst het gekwaak van een paar mannelijke boomkikkers gehoord. Het zijn luide beestjes volgens de ecologische onderzoeker. “Zij markeren zo hun territorium”, vertelt Van Leeuwen. Toen is er hard aan gewerkt om het water daar te verbeteren, zo is de populatie vanzelf toegenomen.
“De Brand werd toen de grootste populatie boomkikkers van Brabant”, stelt de projectleider van Natuur Balans. “Nu zit die in De Mortelen (Oirschot).” Om de verspreiding van het diertje te stimuleren, wordt op ‘logistieke plekken’ water hersteld, zodat de boomkikker zelfstandig naar verschillende leefgebieden kan gaan. Zo is bijvoorbeeld het diertje van de Tilburgse Kaaistoep naar Stadsbos013 gekomen of van ‘t Broek bij Chaam in de Chaamse Bossen.
Kikkertjes kweken, elders uitzetten: ‘In het wild 10% tot 25% overlevingskans’
Ook bij natuurgebied De Leemkuilen in Biezenmortel en in de wateren van het defensieterrein van vliegbasis Gilze Rijen zitten grote populaties. De eitjes van de boomkikkers uit deze gebieden worden gebruikt voor herpopulatie, zoals in 2014, 2015 en 2016 bij de Kaaistoep. “We kweken de eitjes op tot jonge kikkertjes en zetten deze uit op andere plekken”, vertelt van Leeuwen. “Wij kunnen ze tot wel 95% overlevingskans opkweken.”
In het wild is de overlevingskans van de opgroeiende boomkikkertjes tussen de 10% en 25%. “Er zijn allerlei beestjes, zoals waterroofkevers en poelslakken, die eten de kleine larfjes”, legt Van Leeuwen uit. In een stadium verder zijn deze prooi voor de grote groene kikker.
Explosieve toename
Door het aanleggen van nieuwe poelen, verbeteren van waterkwaliteit en uitzetten van boomkikkertjes neemt de populatie dus toe. In 2024 zijn er bijna 9000 boomkikkers gehoord in Brabant, dat is bijna negen keer zo veel als in 2010, blijkt uit cijfers van Natuur Balans. De groene lijn geeft het aantal gehoorde boomkikkers in Brabant aan. De oranje en blauwe staven laten het aantal leefgebieden zien. “Wij hebben ondertussen al meer dan honderd wateren hersteld”, vertelt Van Leeuwen. “Het was kwakkelend tot 2010. Vanaf dan is de toename bijna explosief.”
Door landbouw ging het slecht met de boomkikker
Dit allemaal is nodig, omdat het slecht ging met de boomkikker. Natuur in de twintigste eeuw moest wijken voor akkers, maar ook de kwaliteit van wat er nog was nam af. “Heel lang is het idee geweest om water zo snel mogelijk af te voeren voor de landbouw. Dan verlies je allerlei insecten en plantensoorten”, legt Van Leeuwen uit. De boomkikker plant zich voort in water, dus als dat er niet is, neemt de populatie af.
De boomkikker is belangrijk voor de biodiversiteit. “Als deze soort geschikt is voor het gebied, dan kunnen andere soorten er ook leven”, legt Van Leeuwen uit. Hij benoemt bijvoorbeeld de kamsalamander en verschillende libellensoorten. “Met natuurherstel brengen we het terug naar hoe het vroeger was.”
LEES OOK:
Stadsimker Marcel vreest voor de toekomst van de bij: ‘Zou een godswonder zijn’
