Manoek Lambregts
In deze tweedelige serie kijken we naar we de verandering van de bibliotheek in Tilburg. In het eerste deel kon je lezen over hoe het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) en de samenwerkingpartners de bibliotheek van leeszaal naar ontmoetingsplek veranderden. In dit deel lees je wat dat met de bibliotheekbezoekers en het personeel doet en hoe de gemeente de bieb ondersteunt.
Tegenwoordig kun je voor veel meer dan boeken terecht in de bibliotheek. Je kunt hulp krijgen bij overheidszaken, je digitale kennis bijspijkeren, maar ook spelletjes doen of een kopje koffie drinken. “Je krijgt een betere afspiegeling van de samenleving binnen”, zegt Frenk. Dat ziet ook manager Angelique de Kort in ‘haar’ LocHal: “Dit is de huiskamer van de stad. De oude locatie (in 2018 gesloten, verplaatst naar LocHal, red.) bij Koningsplein was dat niet. Dat was gewoon een plek waar je voor boeken kwam. De doelgroep daar was minder divers.”
‘Meeste bezoekers lenen geen boeken’
Het gevolg is dat het personeel ander werk krijgt. Zij moeten meer en verschillende mensen helpen met diverse vragen. “De collectievragen nemen af”, zegt Frenk. Als ze nieuwe mensen zoeken, is de hedendaagse vacature dus meer gericht op sociaal contact en digitale vaardigheden dan boekenkennis. “De meeste bezoekers lenen helemaal geen boeken”, stelt De Kort. “Ze komen hier om wat te leren of omdat ze zich eenzaam voelen en behoefte hebben aan een praatje.”
Het is niet alleen anders voor het personeel. Ook bezoekers zullen een verschil merken. Het geluid in de bibliotheek neemt toe. “Mensen die echt stilte zoeken kunnen een noise cancelling koptelefoon opzetten”, stelt Frenk voor. “Maar het is niet meer zo dat je van de bibliotheek kunt verwachten dat het een stilteruimte is.” Recent heeft ze nog een opzegging gehad omdat het te rumoerig zou zijn bij locatie Wagnerplein. “Het is gewoon niet meer zoals vroeger.”
Meer opstootjes, maar ook gesprekken
Het aantal opstootjes in de bieb neemt ook toe. Om de veiligheid te monitoren, loopt in de LocHal daar speciaal personeel, in blauwe bloesjes, voor rond. “Alles wat buiten gebeurt, gebeurt hier ook”, vertelt De Kort. “We hebben regelmatig gedoetjes met mensen die we moeten uitzetten omdat ze zich niet aan de huisregels houden”, vertelt ze. “Denk aan mensen die op de wc’s slapen of drugs gebruiken.”
Ook op locatie Wagnerplein gebeuren incidentjes. “De samenleving is complexer en mondiger geworden”, vertelt Frenk. “En omdat we ons openstellen voor meerdere doelgroepen, moeten we dan ook de consequenties dragen. Aan de ene kant is dat wat minder prettig, maar aan de andere kant is dat ook wat we willen, want daar halen we kansen uit, zoals gesprekken.”
De bieb is geen stilteruimte meer
Dat is juist waar de bibliotheek tegenwoordig kennis in ziet: het gesprek met elkaar. Daardoor neemt wel het geluid toe. Wie in de LocHal in stilte wil werken, moet op de bovenste etage van het pand gaan zitten. “Beneden is de meeste reuring”, vertelt De Kort.
LocHal-bezoekster en fervent lezer Heleen Hoekstra (69) stoort zich hier niet aan. “Ik hoor het niet eens. Ik heb de tijd meegemaakt dat je in de bibliotheek een speld kon horen vallen, maar ik vind dat de bibliotheek moet leven.” Het aantal boeken neemt op sommige locaties ook af, omdat er bijvoorbeeld plekken voor ontmoeting en studie gemaakt moeten worden. “Daar hebben we wel een kast voor weggehaald”, zegt Frenk over locatie Wagnerplein.
‘Tilburg heeft hart voor cultuur’
De gemeente Tilburg ondersteunt de bibliotheek in haar ontwikkeling. “Zij heeft altijd gezien dat de bibliotheek toegevoegde waarde heeft voor je vestigingsklimaat”, zegt De Kort. “Ik denk dat wij ons als bibliotheek gewoon heel gelukkig mogen prijzen.”
“Tilburg heeft gewoon een hart voor cultuur en een hart voor de bibliotheek”, vult Kris Roemers, manager van onder andere bibliotheken ’t Sant, Heyhoef, Goirle en Hilvarenbeek, aan. “Dat zie je vanuit het stadsbestuur. We kijken naar nieuwe kansen en nieuwe vestigingen. In de Reeshof ligt bijvoorbeeld een plan voor een cultuurcentrum waar een bibliotheek in kan.” Ook vertellen Frenk en Roemers intern bezig te zijn met een nieuwe opleiding voor het personeel.
Niet elke gemeente overtuigd van het belang van de bibliotheek
In de gemeenten Loon op Zand, Waalwijk, Hilvarenbeek, Goirle en Oisterwijk zijn de gemeenten soms wat minder overtuigd van het belang van de bibliotheek, vertelt Frenk. Maar dat is ook logisch, stelt ze. “Kleine gemeenten hebben minder te besteden. Dus als je jeugdzorg versus het zwembad of een bibliotheek moet afwegen, dat is best een ingewikkelde keuze. Met een groter budget, zoals in Tilburg bijvoorbeeld, hoef je die keuzes minder snel te maken. Maar ook een goed beleid is belangrijk, want het is niet alleen budget.”
De bibliotheek is belangrijk voor de gemeente Tilburg en een publiekstrekker omdat het het enige openbaar toegankelijke gebouw is waar je naartoe kunt zonder te betalen, stelt De Kort. “Je hoeft niet lid te zijn. Je kunt hier iedere dag binnenkomen, hetzelfde boek uit de kast trekken, in een stoel gaan zitten en lezen. Je vindt er een stukje warmte.”
LEES OOK:
De bibliotheek verandert naar ontmoetingsplek: ‘Corona was een vuurdoop’
