Hülya van Broodnodig: ‘Burgerinitiatieven in armoedebestrijding krijgen het moeilijker’

Hülya Özdemir in de laatste aflevering van Stadsforum (beeld: Omroep Tilburg/Youtube).

Armoedebestrijding is in de loop der jaren ingewikkelder geworden. Dat merkt Hülya Özdemir, die al jaren leiding geeft aan de Tilburgse stichting Broodnodig. In het programma Stadsforum van Omroep Tilburg vertelt ze hoe burgerinitiatieven steeds vaker tegen regels en bureaucratie aanlopen. “Mijn ouders zouden nu niet meer de kans krijgen om dit op te zetten.”

Wat begon als een klein initiatief van haar pleegouders, groeide uit tot een vaste plek in de stad. Brood dat bij de bakker overbleef, werd vroeger al uitgedeeld aan mensen die in armoede leefden, vaak door Pater Poels zelf. “Ze zagen dat er behoefte was, onder andere bij mensen die ooit in Huize Poels hebben verbleven. Zo is het idee ontstaan om voedseloverschotten in te zetten voor wie het nodig heeft”, vertelt Özdemir.

Toen haar ouders op leeftijd kwamen, namen ze afscheid van het project. “Mijn vader zei: ‘Je moeder en ik zijn samen 160. We moeten maar eens stoppen.’ Maar zijn ogen vroegen: hoe moet het dan verder?”

Laagdrempelige hulp

Broodnodig richt zich op een brede groep Tilburgers die financiële problemen ervaren. “Van jongeren tot ouderen, gezinnen, alleenstaanden, studenten, vluchtelingen en arbeidsmigranten: iedereen mag bij ons aankloppen. Soms voor een brood, soms voor een maaltijdsoep of voor advies.”

De stichting hielp de afgelopen twaalf jaar zo’n 3000 huishoudens. Op dit moment maken zo’n 600 huishoudens actief gebruik van de hulp.

Veranderend klimaat voor burgerinitiatieven

Volgens Özdemir is het speelveld voor kleinschalige hulpverlening veranderd. Ze merkt dat informele initiatieven sneller worden doorverwezen naar grotere instanties. “Er wordt al snel gezegd: ‘Meld je bij die instantie.’ Daarmee raak je als initiatiefnemer al je eigen regie kwijt. Mijn ouders zouden vandaag de dag waarschijnlijk niet eens de kans krijgen om dit op te starten.”

Ze ziet dat de toegenomen regels en het beleid soms botsen met wat er in de praktijk nodig is. “De gemeente probeert via allerlei regelingen armoede te verzachten, maar dat sluit niet altijd aan bij de directe noden van mensen.”

Minder direct contact

Wat Özdemir vooral mist, is het directe contact tussen gemeente en burgerinitiatieven. “Vroeger waren de lijntjes korter. Je kon makkelijker met iemand van de gemeente in gesprek. Nu zijn er veel tussenschakels en instanties. Dat maakt het voor burgers lastiger om zelf iets op te zetten.”

Met Broodnodig heeft Özdemir het geluk gehad dat de stichting stevig geworteld is in de stad, mede dankzij het werk van Pater Poels, stelt ze. Toch maakt ze zich zorgen over de ruimte voor nieuwe initiatieven. “Als er nu iemand opstaat met hetzelfde idee als destijds Pater Poels, maak het die persoon dan makkelijker. Ook aan de onderkant gebeurt veel waardevol werk.”

Gemeente: ‘Bewust van drempels, maar ondersteunen initiatieven ruimhartig’

De gemeente herkent dat de grote hoeveelheid regelingen soms bureaucratisch kan overkomen en drempels kan opwerpen. “Wij zijn ons daar in Tilburg bewust van. Daarom zijn we volop bezig het aantal regelingen te versimpelen en het voor aanvragers minder ingewikkeld te maken”, laat een woordvoerder weten.

Volgens de gemeente wordt er op verschillende manieren ingezet op ondersteuning van initiatieven van inwoners. Zo is er bijvoorbeeld een subsidieregeling waarbij kleine initiatieven tot 9000 euro kunnen aanvragen voor projecten rondom bestaanszekerheid. Dit jaar is er volgens de gemeente nog geen enkel initiatief afgewezen en is er nog budget beschikbaar.

Edita Saakian